AKTYWNOŚCI W GÓRACH



Trekking górski
Wspinaczka
Narciarstwo Wysokogórskie


Sprzęt wspinaczkowy – zestaw urządzeń technicznych stosowanych w trakcie uprawiania wszelkich rodzajów wspinaczki.

    Lina wspinaczkowa – powszechnie rozpoznawany symbol wspinaczki i rzeczywiście najważniejszy składnik systemu asekuracyjnego.
    Uprząż wspinaczkowa – którą wspinacz zakłada na siebie i następnie przywiązuje do niej linę. Uprzęże dzielą się na wygodniejsze, ale mniej bezpieczne (biodrowe), oraz uprzęże pełne składające się z pasa biodrowego i piersiowego.
    Kask wspinaczkowy – zabezpieczający głowę wspinacza przed spadającymi kamieniami lub przed uderzeniem w skałę.
    Przyrządy do zakładania punktów asekuracyjnych – składają się na nie:
        Haki – które wbija się w szczeliny w ścianie. Obecnie nie są one popularne ze względu na dużą masę, konieczność wbijania ich młotkiem i szkody jakie powodują w skale.
        Spity – stałe elementy asekuracyjne montowane do otworów wierconych w skale, działają podobnie jak kołek rozporowy. Spity bardzo rzadko osadzane są podczas przechodzenia drogi i zdarza się to wyłącznie w rejonach górskich, w rejonach skałkowych spity osadzane są ze zjazdu.
        Ringi – stałe elementy asekuracyjne wklejane w otwory wiercone w skale. Ringi osadzane są w otworach o większej głębokości niż spity, przez co są trwalsze i wytrzymalsze (zwłaszcza w skale o stosunkowo niewielkiej wytrzymałości). Ringi zawsze osadzane są ze zjazdu, wyjątek stanowią piaskowcowe rejony wspinaczkowe Polski, Czech i Niemiec.
        Kostki – specjalne kształtki z aluminium, które wkłada się do szczeliny i następnie zaciera silnym szarpnięciem.
        Kostki mechaniczne, tak zwane mechaniki, w tym friendy – mechaniczne odpowiedniki kostek zawierające ruchome, mimośrodowe krzywki, rozpierające się w szczelinie skalnej z siłą wstępną pochodzącą od sprężyny i wzrastającą proporcjonalnie do przyłożonego obciążenia.
        Jebadełko – urządzenie służące głównie do wyjmowania kostek ze szczelin, rzadziej zwane ekstraktorem lub kluczem do kostek.
        Knoty – krótkie pętle z liny asekuracyjnej z grubym węzłem na końcu, działające podobnie do kostek, a przy tym bardziej odpowiednie do miękkiej lub kruchej skały.
        Pętle – pętle z liny lub taśmy, które zakłada się przez oczka lub duże bloki naturalnie występujące w ścianie. Pętle mogą również służyć do budowania stanowisk lub przedłużania przelotów (punktów asekuracyjnych).
        Karabinki – owalne „kółka” z duraluminium lub tytanu zaopatrzone w specjalny uchylny zamek. Stosuje się je do łączenia kostek, haków, friendów i pętli z liną asekuracyjną.
        Ekspresy – dwa karabinki połączone krótką, usztywnioną pętlą z taśmy; ułatwiają i przyspieszają montowanie punktów asekuracyjnych.
    Przyrząd zjazdowy – urządzenie służące do zjeżdżania na linie. Przyrządów jest obecnie dużo różnych rodzajów. Są to zazwyczaj specjalne kształtki aluminiowe, przez które przeplata się w określony sposób linę, dzięki czemu można ją blokować i kontrolować szybkość zjazdu.
    Przyrząd asekuracyjny – zwykle aluminiowa płytka z otworami, przez którą przeplata się linę i można ją potem „popuszczać” lub blokować w momencie upadku partnera. Niektóre przyrządy zjazdowe mogą także pełnić rolę przyrządów asekuracyjnych.
    Buty wspinaczkowe – obecnie do wspinaczki letniej stosuje się lekkie i obcisłe buty ze stosunkowo miękką, gumową podeszwą, umożliwiającą „czucie” skały. Guma, z której wykonane są podeszwy butów wspinaczkowych, charakteryzuje się bardzo dużym współczynnikiem tarcia.








Buty wspinaczkowe – specjalny rodzaj butów stosowany we wspinaczce skalnej/sportowej.

Buty wspinaczkowe poprzez swój kształt wymuszają odpowiednie ułożenie stopy, która umożliwia wykorzystanie małych elementów rzeźby skalnej – takich jak: stopnie, krawędzie, dziurki itd.

Buty zasadniczo można podzielić na kilka grup:

  •     ekstremalnie asymetryczne – najbardziej profilowane do środka stopy, tzn. linia pięta-paluch jest mocno wygiętym łukiem. Zazwyczaj posiadają też zakrzywiony w dół czubek, który znacząco ułatwia stawianie stopy stopniach w dużym przewieszeniu. Muszą mieć mocną i odpowiednio ukształtowaną piętkę do haczenia. Super precyzyjne, raczej wyczynowe i nie na każdą drogę (Nepa Spider, La Sportiva Testarossa, Evolv Predator)
  •     średnio asymetryczne twarde – mniej wykręcające stopę, wygodniejsze od super asymetrycznych, a dzięki twardej podeszwie pozwalają stawać na małe stopnie osobom o słabszym paluchu/śródstopiu. Dla zaawansowanych i średnio zaawansowanych, raczej na krawądki niż tarcie (Rock Pillars Zerocks, 5.10 Anasazi, La Sportiva Miura)
  •     średnio asymetryczne miękkie – bardzo dobrze działają na tarcie jak i stoją na krawędziach, radzą sobie w dziurkach. Dla średnio i mocno zaawansowanych (Rock Pillars Pearl, Rock Pillars Top Gun, La Sportiva Katana, Boreal Stingma)
  •     symetryczne – wygodne, dość sztywne, nie wymagają super silnej stopy, ale ich precyzja bywa słaba. Polecane dla początkujących i średnio zaawansowanych, a także na dość łatwe, ale długie drogi (5.10 Coyote, La Sportiva Mythos)

Dodatkowym kryterium podziału może być sposób mocowania butów na stopie. Tak więc mamy:

  •     buty wiązane (lace up) – dobrze trzymające stopę, pozwalają idealnie rozłożyć nacisk w odpowiednich miejscach, długo się je zakłada i ściąga; nawet po rozbiciu stosunkowo dobrze trzymają
  •     buty na rzepy (velcro) – mniej precyzyjnie mocowane (ale zazwyczaj kompensowane odrobinę inną konstrukcją pantofla), ale za to wygodnie i szybkie zakładanie, co jest ważne na boulderach czy na długich drogach; potrafią zrobić się za luźne do noszenia na ekstremalnych drogach
  •     buty wsuwane (baletki) – lekkie pantofle trzymające stopę dzięki gumie, dobrze dopasowane, z czasem robią się "kapciowate", idealne na bouldery czy panel











Wspinaczka to sport, który na przestrzeni czasu wyewoluował w bardzo wiele odległych od siebie dyscyplin. Sama wspinaczka zimowa to obecnie kilka dyscyplin, jedną z nich jest zaś wspinaczka lodowa. Dawno minęły czasy, w których głównym celem wspinacza było dostać się na szczyt zmrożonej zimowym wiatrem góry, przedzierając się przez ściany lodu, skały i śnieg. Zamiast tego, wspinaczka zimowa podzieliła się na subdyscypliny takie jak dry tool, wspinanie mixtowe, czy wspinanie lodowe.

Wspinanie w lodzie to sport, w którym celem jest pokonanie długich odcinków ściany pokrytej czystym lodem. Miejsca takie znajdujemy tam, gdzie cieki wodne, od małych źródełek po spore strumienie, spływają po skalnych ścianach, tworząc zimą polewę lodową, nacieki i sople. Formacje takie nazywamy lodospadami. Mogą mierzyć od kilkunastu do nawet kilkuset metrów, a spotkamy je zarówno w niskich górach (np. Slovensky Raj), jak i w górach typu alpejskiego. Ściany lodu spotkamy także w wysokich górach, gdzie tworzą się na skutek osadzania deszczu i śniegu. Niestety, ocieplenie klimatu każe lodowym wspinaczom z roku na rok poszukiwać lodu w coraz wyższych (i mroźniejszych) partiach gór.

Wspinaczka lodowa to sport dość prosty technicznie i sprzętowo. Aby pewnie stanąć w pionowym lodzie, buty wspinacza zaopatrzone są w raki. Oparcie dla rąk stanowią dziabki, czyli specjalne czekany o wygiętym stylisku. Umożliwiają one precyzyjne uderzenie i wbicie ostrza w lodową ścianę, oraz wygodny uchwyt w trudnym pionowym terenie. Wspinacz porusza się do góry wbijając na przemian ostrza raków i dziabek, i z mozołem zdobywając kolejne metry pionu. Technika ta nie wymaga wysublimowanej elegancji ruchu, jest jednak brutalnym, godnym maratończyka testem dla wytrzymałości łydek i przedramion. Asekurację stanowią tu śruby lodowe, rzadziej pozostały sprzęt wykorzystywany we wspinaniu tradowym.